“Ökçe ne demek?” ve “ökçe nedir?” sorularına yanıt arandığında ayakkabı altının topuğa denk gelen yüksek bölümü ve de ayakkabı topuğunun arka bölümü cevaplarına ulaşılmaktadır. Bu yanıtlar “ayakkabıda ökçe nedir?” sorusunun da cevabı olarak kabul edilmektedir. Eski dönemlerde sıklıkla kullanılan kelimeler içinde yer alan ökçe sözcüğü günümüzde ayakkabıların topuk kısmını ifade etmek amacıyla tercih edilmektedir. Ayrıca ökçe kelimesi için topuklu ayakkabı anlamının da varlığından söz edilmektedir. Hatta geçmişte ayakkabı kelimesinin de yerine kullanıldığı bilinen ökçe, eski kaynaklarda ve eserlerde sıklıkla kişilerin karşısına çıkmaktadır.
Ökçe kelimesi halk arasında yüksek topuk anlamında kullanılmasının yanı sıra döneminde şık ve gösterişli ifadelerinin yerine de kullanıldığı yazılmaktadır. Özellikle kadınların şık ve zarif görünmesini sağlamak amacıyla ayakkabı ökçesi daha da uzatıldığı birçok kaynakta yer almaktadır. Kısaca ökçe kelimesinin bir dönem kadınların şıklığını ifade eden bir tarz olarak benimsendiği de eklenmektedir. Bütün bunların yanında ökçenin hem geçmiş zamanlarda hem de günümüzde ayakkabının dengesini arttırmak, giyen kişinin boyunu uzun göstermek ve de zarafeti ön plana çıkarmak gibi işlevsellikleri olduğu da bilinmektedir.
Ökçeli Ayakkabı Nedir?
Topuk kısmında ökçesi bulunan ayakkabılardır cevabı “ökçeli ayakkabı nedir?” ya da “ökçeli ne demek?” sorularının yanıtı olarak gelmektedir. Ökçelerin ayakkabılarda ilk görülmesi M.Ö. dönemlere kadar uzadığı tarihçiler tarafından yazılmakta ve tam tarihinin ise bilinmediği de eklenmektedir. M.Ö. 200’de ökçeli ayakkabı dünyasında Romalılar aktörler için mantardan ve ahşaptan yapılan ürünlerle ile damgalarını vurmaktadır. Antik Mısırda da ayakkabılar sınıfsal ayrıma göstermekte ve ökçeli ayakkabılar daha çok aristokratlar tarafından törenlerde giyildiği öğrenilmektedir. Yani ökçeli ayakkabın zariflik sembolü olması insanlık tarihinin çok eski dönemlerine kadar denk gelmektedir. Asya’da da Persli askerlerin vücut duruşunu düzelttiği ve bacakların sabitlenmesine katkı sağladığı gerekçesi ile ökçeli ayakkabı giydikleri okunmaktadır.
Günümüzde ve geçmişte ökçeli ayakkabı, sanıldığının aksine sadece kadın ayakkabılarının ifadesinde kullanılmamaktadır. Hatta uzmanlarının belgeleri incelendiğinde tarihte kadınların erkeklerden sonra ökçeli ayakkabı giymeye başladığına da rastlanmaktadır. Bilinen ve sıkça kullanılan erkek ayakkabı ürünlerinde de ökçeler kendilerini göstermektedir. Ökçeli erkek ayakkabı seçenekleri sıralanmak istenirse aşağıdaki gibi olmaktadır.
- Erkek günlük ayakkabı,
- Erkek klasik ayakkabı,
- Erkek sneaker,
- Erkek terlik,
- Erkek klasik bot,
- Erkek günlük bot,
Bununla birlikte ökçeli kadın ayakkabı alternatifleri de aşağıda yer almaktadır.
- Kadın günlük ayakkabı,
- Kadın sneaker,
- Kadın babet,
- Kadın loafer ayakkabı,
- Gelin ayakkabısı ve abiye ayakkabısı
- Dolgu topuklu ayakkabı,
- Yüksek topuklu ayakkabı,
- Kısa topuklu ayakkabı,
- İnce topuklu ayakkabı
- Kalın topuklu ayakkabı,
- Kadın botları,
- Kadın çizmeleri,
- Stiletto
- Kadın sandaletleri
- Kadın terlikleri.
Çağımızda ökçeli ayakkabılar üretimlerinde kullanılan materyallerin, tasarımların ve teknolojik gelişmelerin sayesinde kalitede farklı arayışlara da girilmesi ile fazlasıyla yol kat etmiş olduğu vurgulanmaktadır. Ökçeli ayakkabıların ergonomik ve sağlıklı yapılara sahip olması konusunda yapılan çalışmalar kaliteyi de beraberinde getirmektedir. Ökçenin hemen hemen her ayakkabı ürününde olduğu baz alındığında bu önemli bir gelişme şeklinde kullanıcıların karşısına çıkmaktadır.
Ökçeli ayakkabı hem şık kombinleri tamamlama hem de doğru ve göz alıcı bir duruşa sahip olmak için kullanıcıların vazgeçilmez parçaları arasında yerini almaktadır. Ökçeli ayakkabılar siyah, kahverengi, bordo, bej, krem, beyaz, haki, lacivert, bordo, sarı ve yeşil gibi birçok renk seçeneği ile bulunmaktadır. Ökçeli ayakkabıların renk seçenekleri yanında deri, rugan, süet, nubuk, kumaş, keten gibi daha nice materyal kullanımı ile üretildiği de bilinmektedir. Özellikle ökçesi taban kısmından farklı yüksekliklerde olan bu ürünler, yeni sezon topuklu ayakkabı olarak sıklıkla kadınların birçok farklı giyim stilinde görünmektedir.
Ökçe Nasıl Yapılır?
“Ökçe nasıl yapılır?” sorusuna karşılık verilen birçok cevap olduğu gözlenmektedir. Bu sorunun cevaplarından biri de şu şekilde olmaktadır. Ökçeli ayakkabılarda ökçe taban üzerinde komple imal edildiği gibi, taban üzerine ayakkabı imalatı aşamasında vida ya da çivi ile takılan bir bölüm şeklinde kullanıcıların karşısına çıkmaktadır. Ökçelerin yapım şekli yanında kullanımı esnasında gösterdiği performansta dikkatleri üzerine toplamaktadır. İyi ve kaliteli malzemelerden yapımı gerçekleşen bir ökçenin dayanıklı, esnek, suya ve kaymaya karşı dirençli, hafif, homojen olması beklenmektedir.
Günümüzde ökçe, taban ve topuk yapımında farklı malzeme kullanımı dikkat çekmektedir. Örneğin bu malzemeler arasında yer alan faylonun kauçuk alaşımlı, dayanıklı, esnek, sıcak ve soğuk yalıtımlı olması yanında zemine karşıda iyi bir tutum sergilediği yazılmaktadır. Faylonun dışında termo, poliüretan, kauçuk, tpu, neolit, ahşap, mantar materyalleri de ökçe yapımında başrolü almaktadır. Ökçe yapım aşamasında dış tabanla birleşimi yapıştırılarak, dikilerek ya da çivilenerek sabitlenme sağlanmakta ve taban ile ökçenin aynı malzemelerden oluşmasına da dikkat edilmektedir.
1953’te geliştirilen bir işlemle kauçuk ve poliüretan tabanlar kalıp-baskı yöntemi ile şekillendirilmeye başlanmaktadır. Şekil alan bu tabanların ayakkabının üst bölümüne tek bir işlemle yapıştırılması sağlanmaktadır. Ardından ökçeleme yani topuklama aşamasında ökçe ayakkabının tabanıyla birleştirilmekte ve ayakkabı böylece son halini almaktadır. Gün boyu ayaklarda yer alan ayakkabı ökçelerinin iyi iş görmesi sayesinde kullanıcıları yorulmamaktadır. Böylece iyi malzeme ve ileri teknoloji tasarımı olan ayakkabı ökçeleri sayesinde kişiler hem ayak hem de vücut anatomilerini koruma altına almaktadır.
Ökçe Yüksekliği Nedir?
“Ökçe yüksekliği nedir?” sorusunun cevabı olarak ayakkabı altının topuğa denk gelen bölümünün yüksekliğidir verilmektedir. Ökçeli pabuçlar farklı yükseklikleri ve kalıpları ile kullanıcıların hoş bir duruşa sahip olması adına rahatlıkla tercih ettiği parçaların arasında yerini almaktadır. Ökçe yüksekliğinin pont ile ifade edilmesinin yanında bir pontun yaklaşık 7 mm olduğu da eklenmektedir. Mesela yüksek ökçe örnek verilmek istenirse 13,5 pont olan ökçe yüksekliğinin 9 cm olduğu vurgulanmaktadır. Ayakkabı numarası ve ökçe ölçüsü olarak bireylerin karşısına çıkan bu pont (punt) birimi, Fransız sistemi milimetrik ölçülendirilmeyi temsil etmektedir.
Ökçe boyu, topuğun en yüksek olduğu ve ayakkabı ile birleşim noktasının ve bu noktanın düşey yere bastığı noktadan ölçülmektedir. 6 pont, 9 pont, 11 pont, 15 pont, 17 pont ve 21 pont ifadeleri piyasalarda yaygın olarak sunulan ökçe ölçülerini ifade etmektedir. 15 punt ökçe yüksekliğinden sonrası ince ve çivi ökçeli, topuklu ayakkabılar sınıfına girmektedir. Halk arasında ki gibi ifade edilmek istenirse de 5 cm ye kadar olan ökçe yüksekliklerinin kısa ve normal olarak belirtildiği öğrenilmektedir. 5’cm den sonrası için ise yüksek ökçeli, 10 cm ve üzeri içinde yine ince ökçe tabirinin kullanılması baz alınmaktadır. Dünyada şu ana kadar yapılan en yüksek ökçenin 31 cm olduğu da bu bilgilere ek olarak sunulmaktadır.
Uzmanların bilgilerinden yola çıkılarak yürüme sırasında genellikle 3 nokta temasının oluştuğu ve bunların ise ökçe yani topuk, birinci parmak ve beşinci parmak olduğu öğrenilmektedir. Ökçe yüksekliklerinin ne olursa olsun kullanıcıların bu 3 noktayı baz alan bir üçgen taban üzerine basarak yürümeleri de not olarak geçilmektedir.